Sinds kort heb ik opnieuw een platenspeler in huis. Dat is dan voor het eerst in meer dan twee decennia. De vorige ging na twee generaties trouwe dienst op de schop voor een gloednieuwe cd speler. Want wie luisterde nu nog platen. De CD was het medium van de toekomst. Lekker compact en loepzuivere kwaliteit, keer op keer. Vaarwel vinyl.
Tot ik recent op een lokale rommelmarkt door een curverbox vol oude lp's begon te duimen. "News of the World" van Queen passeerde plots de revue. U weet wel: die iconische groene hoes met die triest aandoende robot, die de bandleden in zijn onbegrijpende handen houdt. Die robot heeft me als tiener nog wakker gehouden. Ik kende hem van het kleine cd-hoesje, maar toegegeven: pas op de grote vinylcover komt hij echt tot zijn recht. Ik had de plaat gekocht, nog voor ik goed en wel besefte dat ik geen platenspeler meer had. Meteen heb ik daar verandering in gebracht.
Vinyl heeft iets. Ondanks de bezwaren van audiofiele puristen die de lof zingen van het digitale tijdperk, waarin inmiddels de soundfile alweer de CD van de troon heeft gestoten, hoor ik de sirenenzang van de grote, zwarte 33 toerenplaat. Ik maak mezelf graag wijs dat dat niets te maken heeft met de recente passage langsheen de kaap van veertig jaar.
Neen, vinyl heeft iets. Het begint al bij de aankoop: vinylplaten koop je niet met een achteloze klik op je smartphone. Neen, je moet er voor buiten komen, de wereld in gaan. Je vindt niet altijd wat je zoekt, zeker vandaag de dag niet, en soms zoek je niet eens wat je vindt. Vinyl verrast. Het overgaan tot de aankoop is een bij momenten sacrale gebeurtenis. Een heus beslissingsmoment. Een mystagogisch intreden in een muzikale wereld waarvan de kwaliteit zich pas vele uren later, bij het opleggen van de plaat, zal onthullen maar die nu reeds aanwezig is, in het plastieken zakje waarmee je de markt verlaat.
Ook het opleggen van de plaat heeft iets van een ritueel. Je draagt zorg voor vinyl. Vanaf het moment dat je de plaat uit de binnenhoes haalt. Wanneer je ze reinigt met een antistatische borstel of een chemisch middel. Tot je ze, voorzichtig en niet zonder respect, oplegt op je draaitafel. Dan gaat dat hendeltje over - de draaiband treedt in werking. In doodse stilte beweegt de arm van de platenspeler. Traag daalt de naald op het vinyl...
Ik ben opnieuw gaan houden van die momenten, die mijn muziekbeleving een diepte geven waarvan ik niet eens besefte dat ik ze kwijt was geraakt, ergens onderweg. Ik hou van de verstilling, het verplichte rustmoment dat vinyl eist van de luisteraar. Hier geen achteloze vingerveeg op een scherm, maar een bewust terugtreden uit de gejaagdheid van elke dag, om ten volle daar te zijn. Bij de plaat en wat die op dat moment met je doet.
En wanneer de arm het kartonnen binnenlabel nadert en automatisch weer de houder opzoekt, keer ik ook zelf terug naar de wereld. De magie is verbroken maar niet verdwenen. Want de muziek zindert na in de stilte. Tot de volgende keer.
Sinds kort heb ik opnieuw een platenspeler in huis. Toegegeven, het is een nieuw model. Met bluetooth om analoog geluid moeiteloos te streamen naar een draadloze box. Maar als uit die box het zachte geruis van naald op vinyl opstijgt, houdt het kind in mij opnieuw de adem in.
Noot: iedere vergelijking van het bovenstaande met een religieuze en liturgische ervaring berust op louter toeval. Of niet?